De Creatief Beheer methode
De openbare ruimte in een wijk is de plek waar alles en iedereen samenkomt. De ontmoetingen tussen wijkbewoners vinden er plaats, kinderen groeien er op, maar ook is het de plek waar onvrede wordt geuit, vandalisme en intimidatie plaatsvinden. Het sociale en fysieke van een wijk grijpt op vele en complexe manieren ineen.
Bij verbetering van een wijk, wordt op verschillende niveau’s gewerkt; grootschalige fysieke operaties (sloop/nieuwbouw, renovatie, herinrichting), economische programma’s, sociale programma’s, voorzieningen, toezicht en beheer, artistiek sociale interventies, e.a.
Creatief Beheer gaat uit van de gedachte dat een wijk constant aan het veranderen en het ontwikkelen is (en dus nooit af is), maar dat de mensen (en hun onderlinge connecties) het belangrijkste en duurzaamste element van een wijk zijn. Een wijk hoort mee te groeien met haar bevolking en het veranderend gebruik. Vandaar dat Creatief Beheer een integrale beheer/ontwerppraktijk ontwikkelt, die bewoners betrekt en verbeteringen/investeringen borgt in het gebruik, levendigheid en uitstraling van de openbare ruimte.
Belangrijk is dat bewoners directere invloed hebben op hun omgeving. Het gaat hierbij niet in eerste instantie om grote infrastructurele zaken, maar hoe de stoep eruit ziet, hoe groen de wijk is, speelfaciliteiten, onderling contact, buurtcentra, e.d.
Beheer en onderhoud van de openbare ruimte wordt traditioneel gezien als een overheidstaak en dus een kostenpost, die voorkomend uit collectieve middelen zo efficiënt mogelijk moet worden uitgevoerd. Dit efficiente uitvoeren betekent ook een vermindering van interactie, variatie, ontwikkeling en stimuleert indirect eenvormigheid en desinteresse.
Inrichting daarentegen is weer een investering voor de lange termijn en kan afgeschreven worden over een x aantal jaren. Echter ook hier geldt, omdat het onderhoud niet wordt gezien als groeimogelijkheid, beperkt dit de ontwerpers en wordt eerder in materiaal dan in mensen geinvesteerd.
Creatief Beheer ziet juist beheer en onderhoud als een centraal integraal dynamisch aangrijpingspunt voor wijkverbetering. Om tot een effectievere wijkaanpak te komen, werkt Creatief Beheer samen met alle spelers in een wijk – (deel)gemeente, woningbouwcorporaties, Roteb, gemeentewerken, bedrijven, wijkorganisaties en bewoners – en laat het geheel organisch groeien. Deze aanpak zorgt ervoor dat de openbare ruimte en de gemeenschap als een dynamisch, zichzelf ontwikkelend systeem, geleidelijk in kwaliteit toeneemt en waarbij alle belanghebbenden samenwerken. De dagelijkse aanwezigheid in de wijk, de menselijke interactie, de menselijke natuur, participatie, staat centraal in de Creatief Beheer aanpak. Met name in het dagelijks beheer en onderhoud, komt dit alles samen. Liefde en aandacht i.p.v. berekende efficiency.
De aanpak gaat uit van permanente tijdelijkheid, waarbij inrichting, gebruik en onderhoud integraal kunnen groeien. Samenwerking met alles en iedereen uit de wijk (bewoners, scholen, bedrijven, e.a.) heeft tijd en fysiek substraat nodig. De jaarlijkse investering wordt gedaan door partijen die belang hebben bij een duurzame kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte en leefkwaliteit van een wijk en dit ook in de waarde van hun bezit terugzien. De uitvoering geschied door een onafhankelijke organisatie, die op jaarbasis wordt geëvalueerd, door zowel bewoners als investeerders. Dit breekt de markt van beheer en gebiedsontwikkeling open en geeft mogelijkheid tot competitie en zodoende variatie en inspiratie. Een dergelijke aanpak stimuleert creatieve oplossingen, participatie (met hulp van de bewoners gaat het beter en sneller) en samenwerking.
De vijf Pijlers van Creatief Beheer
Gezien het feit dat de Creatief Beheer aanpak vernieuwend en vaak tegengesteld is aan de gangbare praktijk in een wijk, is het zaak deze gevestigde praktijk geleidelijk te transformeren.
De aanpak is modulair, gebruikt organische groeimodellen, richt zich op de menselijke interactie in al haar facetten en gebruikt de media als open communicatieplatform. Creativiteit zit overal in het proces en niet slechts aan het begin.
De aanpak is gebaseerd op vijf pijlers, die als een samenhangend systeem vanuit het midden de praktijk transformeren. Door een optimalisering van feedback, communicatie en evaluatie, ontstaat er een wijkaanpak, die ons inziens duurzaam en uitermate rendabel is.